OMT Driehoek Copy 3

Jezus in de iTS – Paul McCreesh: A matter of balance

Wie de Matthäus Passion van Paul McCreesh voor het eerst beluistert, bekruipt ernstig het vermoeden dat de dirigent dringend om de laatste trein naar huis verlegen zit. Een gevoel dat enkel nog groeit als je bemerkt dat de integrale uitvoering op twee CD’s past, in plaats van de gangbare drie. Bij aanschaf in de iTunes Store vertaalt zich dit in een aangename prijsstelling.

Een blik op de klok bevestigt het vermoeden: het openingskoor duurt onder McCreesh net iets meer dan zes minuten (6:08) – een buitengemeen aanzienlijk tempo. Ter vergelijk: de al niet echt langzame versie van Herreweghe die we gisteren bespraken klokt in op 6:59. De paden op, de lanen in, zullen we maar zeggen. Gelukkig loopt in het verdere verloop van de passie het moordende tempo er weer uit – sommige aria’s zijn zelfs bepaaldelijk traag te noemen (de prachtige basaria ‘Komm, süsses Kreuz’ neemt bij McCreesh 6:49 in beslag, versus 5:46 bij Herreweghe). Uiteindelijk is de totale duur van beide passies op 14 seconden na gelijk. Het kan verkeren.

Naast de wisselende tempi is er echter iets dat nog veel meer in het gehoor springt: McCreesh voert zijn Matthäus uit in minimale koorbezetting. Zo nemen de solisten ook alle koorpartijen op hun schouders, waardoor Koor I en Koor II elk uit slechts vier personen bestaan (een sopraan, een alt, een tenor en een bas). Enkel bij het openings- en slotkoor van het eerste deel voegt zich er nog een sopraan bij voor de negende stem. McCreesh verantwoordt zijn keuze door op historische gronden te beargumenteren dat dit wel eens heel goed de normale uitvoeringspraktijk onder Bach zou kunnen zijn geweest – maar helemaal zeker weet je dat natuurlijk maar nooit.

De consequenties van zijn keuze hebben positieve en negatieve kanten. Enerzijds raken de kleine koortjes natuurlijk hier en daar wat ondergesneeuwd onder het orkest, dat wel de ‘normale’ bezetting heeft. Anderzijds zijn de verschillende koorstemmen nu wel erg goed te onderscheiden, en zijn de meerstemmige stukken veel duidelijker en genietbaarder dan bij de massieve koren die we gewend zijn. De kleine koorbezetting zorgt er bovendien voor dat de stukken waar koor en solisten samen zingen veel meer in evenwicht zijn.

Wellicht is dat de ziel van deze vertolking: de balans tussen de verschillende delen. Zeker – de solisten variëren van goed tot uitstekend, maar het is vooral de som der delen die indruk maakt, waarbij de koralen en recitatieven zeker zoveel aandacht verdienen als de aria’s. Dat de evangelist bungelt op het het randje van het theatrale kan deze uitvoering dan ook prima verdragen.

Niet voor iedereen, deze Matthäus Passion. Als het je eerste en enige uitvoering is, zouden we hem niet direct aanraden. Maar wie al in het bezit is van een favoriete editie en wel eens echt wil horen wat er nu allemaal precies voorvalt in de koorpartijen, schaft zich met de interpretatie van McCreesh een fijne editie aan, die hier en daar een verrassend doorkijkje oplevert in stukken die je al helemaal dacht te kennen.

Voor de liefhebber.

Volgende keer: de Matthäus Passion volgens John Eliot Gardiner Nieuw in deze serie? Kijk hier voor de introductie.

Dirigent: Paul McCreesh Uitvoerenden: Gabrieli Consort & Players Jaar van verschijning: 2003 Prijs in de iTunes Store: €19,98 Directe link: klikkerdeklik

Archief