Afbeelding: Mark Hofman/OMT)

Apple ligt al jaren onder vuur bij mileu- en mensenrechtenorganisaties vanwege de omstandigheden in Chinese fabrieken waar met name iPhone’s en iPad’s geproduceerd worden. Het bedrijf zou zich niet bekommeren om medewerkers die er blootgesteld worden aan giftige stoffen, eentonig werk doen en slecht gehuisvest zijn. De fabrieken zijn geen eigendom van Apple en produceren ook voor alle andere grote electronica-bedrijven. Desalniettemin blijft Apple regelmatig aangesproken worden op de werkomstandigheden in de fabrieken.

Recent laaide weer een storm van kritiek op na een uitzending van het Amerikaanse radioprogramma This American Life waarin een grimmig beeld werd geschetst van de werkomstandigheden in een Foxconn-fabriek. Inmiddels zijn er reacties gekomen van de media, voormalige Apple-medewekers, Apple’s CEO én lokale bewoners in China en allemaal vertellen ze een ander verhaal.

Pers Kranten, televisie en radio hebben zich sinds 2006 regelmatig beziggehouden met fabrieken in China waar Apple-producten gemaakt worden. Gevaarlijke chemische stoffen waar medewerkers aan blootgesteld werden, grote bedrijfsongevallen, zelfmoorden, we hoorden er over dankzij berichten in de internationale media.

In sommige publicaties wordt de nuance aangebracht dat de slechte werkomstandigheden en het niet naleven van mileunormen een probleem zijn van alle technologie-bedrijven en niet alleen van Apple. Het feit dat Apple een van de meest succesvolle bedrijven ter wereld is en diens producten door miljoenen geadoreerd worden maakt het echter begrijpelijk dat het bedrijf vaak wel als enig voorbeeld dient voor het grotere probleem.

Opvallend genoeg lijken media in de Verenigde Staten het onderwerp echter niet alleen aan te grijpen om de problematiek in de Chinese fabrieken aan de kaak te stellen. Apple wordt ook aangesproken op het feit dat het slechts 40.000 arbeidsplaatsen in de Verenigde Staten gecreëerd heeft terwijl er in China en andere lage-lonenlanden meer dan 700.000 mensen werken om Apple-producten in elkaar te zetten.

Reddingswerkers na een grote brand in een Foxconn-fabriek waar iPad’s gemaakt werden. Apple Apple heeft zich een aantal keer uitgesproken over de werkomstandigheden in fabrieken waar Mac’s en iOS-apparaten geproduceerd worden. Naar aanleiding van de eerste negatieve berichten is het bedrijf in 2006 begonnen met het uitvoeren van strengere controles. Sindsdien worden fabrieken getoetst aan de Supplier Code of Conduct. Jaarlijks worden de restulaten van die controles gepubliceerd. Fabrieken die zich niet aan de regels houden worden verplicht om actie te ondernemen. Gebeurt dat niet, dan doet Apple er geen zaken meer mee.

Voormalige leidinggevenden binnen Apple vertelden tegenover de New York Times echter dat er binnen het bedrijf een constante strijd gaande is tussen teams die de werkomstandigheden in de fabriek voorop stellen en teams die het vooral belangrijk vinden dat nieuwe producten volgens een bepaald productieproces zo snel mogelijk in grote getale de fabriek uit komen. Eén ex-medewerker beweert zelfs dat het bedrijf al lang fundamentele verbeteringen had kunnen bewerkstelligen als de omstandigheden in de fabrieken écht op de eerste plek gestaan zouden hebben.

Tim Cook heeft gereageerd op deze berichten in een e-mail aan alle Apple-medewerkers. Hierin zegt hij dat Apple zich niet herkent in de aantijgingen. Volgens Cook zijn er weinig bedrijven in de tech-industrie die doen wat Apple doet om werkomstandigheden in fabrieken te verbeteren. Als voorbeeld noemt hij de steeds strengere controles, de hulp die fabrieken van Apple krijgen om verbeteringen uit te voeren en de cursussen die werknemers krijgen over hun rechten in en buiten de fabriek. Daarnaast is Apple als een van de eerste bedrijven een samenwerking aangegaan met de Fair Labor Association. Deze organisatie voert onafhankelijke controles uit op eerlijk werk, werkomstandigheden en mileurnormen.

Een fabriekshal van Foxconn in China. China In het eerdergenoemde artikel van de New York Times komt ook een voormalig manager aan het woord van de Chinese Foxconnfabriek waar de iPad gemaakt wordt. Volgens hem heeft Apple zich nooit om iets anders bekommerd dan het verbeteren van het productieproces en het omlaag brengen van kosten. Het welzijn van werknemers zou het bedrijf nooit geïnteresseerd hebben. Hoe betrouwbaar dit verhaal is valt overigens te betwijfelen. De ex-manager is in april ontstlagen bij Foxconn en vecht sindsdien voor de rechter zijn ontslag aan.

De meest opvallende reacties zijn echter te vinden onder een Chinese vertaling van het stuk uit de NYT. Daar wordt niet in twijfel getrokken dat de werkomstandigheden bij Apple-toeleveranciers verbeterd kunnen en moeten worden. Chinezen schetsen er echter het beeld dat het er buiten de muren van de iPhone- en iPadfabrieken nog veel erger aan toe gaat. Zo wordt gesproken over zeer slechte controles in fabrieken waar HP, Sony, HTC en Samsung-apparaten gemaakt worden. Werknemers hebben te maken met nog slechtere werkomstandigheden, lagere lonen en meer blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Fabrieken waar producten voor de eigen Chinese markt gemaakt worden zouden überhaupt niet gecontroleerd worden. Anderen merken op dat de situatie op het platte land van China (waar veel fabrieksarbeiders vandaan komen) nog erbarmelijker is. Daarom blijven er stromen jonge Chinezen vluchten naar de steden waar Foxconn en andere bedrijven ze werk en onderdak bieden.

De reacties wijzen eigenlijk maar één grote boeman aan: de Chinese overheid. Deze zou zich niet om zijn eigen inwoners bekommeren door nauwelijks controles uit te voeren in fabrieken en bedrijven niet te straffen voor de slechte behandeling van werknemers. Ook corruptie blijft een groot probleem volgens de reacties. Daarnaast verbiedt de overheid nog altijd de vorming van vakbonden waardoor het onmogelijk is voor werknemers om samen op te komen voor hun rechten.

Mensen verdringen zich bij Foxconn om hun CV af te geven tijdens een banenbeurs. Maar wat is er nu waar? Doet Apple wat het kan om werkomstandigheden te verbeteren in fabrieken waar Mac’s en iOS-apparaten gemaakt worden of is het onethisch om miljarden dollars winst te maken over de ruggen van laagbetaalde Chinezen die het werk alleen maar doen omdat er geen alternatief is?

Wat vind jij?