Apple boekt kwartaal op kwartaal recordwinsten. Net als andere bedrijven in de sector maakt Apple gebruik van complexe fiscale constructies om de belastingdruk op deze winsten te verlagen. In 2011 droeg het $3,3 miljard aan belasting af over een winst van $34,2 miljard, ofwel zo’n 9,8%. Dat wordt als relatief laag beschouwd. Deze handelwijze is volstrekt legaal, maar desondanks klinkt er toenemende kritiek, zo schrijft The New York Times dit weekend. Deze kritiek wordt aangezwengeld doordat veel (lokale) overheden ten tijde van economische crisis in financieel zwaar weer verkeren.

De Amerikaanse staat Californië, de thuisbasis van Apple, kampt al enige tijd met grote tekorten en staat financieel op de rand van de afgrond. Door een tekort van $9,2 miljard in het komende fiscale jaar moet er flink worden gesneden in de overheidsbestedingen. Dit betekent bezuinigen op gezondheidszorg, kinderopvang, onderwijs en uitkeringen. Grote namen in Silicon Valley als Google, Facebook en Apple vormen een belangrijke economische sector in Californië, maar de belastingopbrengsten lopen achter als gevolg van mazen in de wet waar de bedrijven gretig op inspringen.

Binnen de Verenigde Staten lopen Apple’s winsten en investeringen veelal via Braeburn Capital. Deze dochteronderneming behelst niet meer dan een klein kantoortje met een handjevol medewerkers en is gevestigd in de staat Nevada. Anders dan in Californië zijn winsten op investeringen daar onbelast. Zodoende weet Apple miljoenen aan belasting te ontwijken. Ook buiten de V.S. maakt Apple gebruik van zogenaamde brievenbusfirma’s om minder belasting af te dragen. Daarbij worden landen betrokken waar een gunstig fiscaal klimaat heerst voor bedrijven, zoals Ierland, Luxemburg en de Britse Maagdeneilanden. Ook Nederland wordt genoemd, omdat ons land veel belastingverdragen heeft met het buitenland.

Volgens onderzoek dragen beursgenoteerde technologiebedrijven in Amerika gemiddeld éénderde minder belasting af dan bedrijven in andere sectoren. Vooral Apple is een pionier op dit vlak en een voorbeeld voor anderen. Het opzetten van fiscale constructies wordt vergemakkelijkt doordat in de technologiesector inkomsten uit royalties en virtuele goederen als muziekdownloads niet ongewoon zijn. Landsgrenzen vormen dan nauwelijks een obstakel. Zo loopt 20% van de wereldwijde muziekverkoop in iTunes via Luxemburg. De firma iTunes S.a.r.l. boekte in 2011 meer dan een miljard omzet. Luxemburg kent een BTW-tarief dat tot de laagste van Europa behoort en biedt bovendien aantrekkelijke fiscale tarieven om winsten en aanverwante belastingopbrengsten naar zich toe te lokken.

Apple benadrukt echter dat het de hoogste ethische standaarden hanteert en zich aan de regeltjes houdt. Bovendien behoort Apple, zo stelt het bedrijf, tot een van de grootste belastingafdragers in de Verenigde Staten. Ook zorgt het voor veel banen in het land. Deze werknemers betalen op hun beurt weer inkomstenbelasting. Desondanks is het bedrijf achter de succesvolle iPad en iPhone actief aan het lobbyen om de mazen in de belastingstelsel open te houden. Ook dringt Apple, samen met andere bedrijven, al enige tijd aan op een fiscale regeling om kapitaal dat in het buitenland gestald is tegen een gunstig fiscaal tarief naar de V.S. te kunnen halen. Apple beheert momenteel zo’n $74 miljard buiten de landsgrensen.

Hoewel door het ontwijken van belastingen overheden veel geld mislopen, voeren zij tegelijkertijd een concurrentiestrijd om middels belastingkortingen bedrijven naar hun regio te lokken. Dit gebeurde onder meer in de Amerikaanse staat North Carolina, waar Apple een omvangrijk serverpark bouwde nadat het lokale overheidsbestuur een flinke belastingkorting beloofde. Het vertrek van een bedrijf betekent immers een geheel verlies aan belastinginkomsten en het wegvallen van werkgelegenheid.

Denk jij dat Apple meer belasting zou moeten afdragen aan de regio waar het al decennia lang gehuisvest is en waar het bedrijf en werknemers van alle overheidsfaciliteiten gebruik maken?