Naast Google, Facebook en vele anderen begeeft ook Apple zich op de markt van het verkopen van advertenties. De bedoeling van een advertentie is dat er zo veel mogelijk mensen op klikken. De kans dat iemand er op klikt wordt groter als je iets over die gebruiker weet, z’n leeftijd, interesses, locatie, enzovoort, en aan de hand daarvan de advertentie kiest en/of aanpast. Een bedrijf dat advertenties verkoopt verzamelt daarom allerlei informatie over haar gebruikers. En daarmee komt onze privacy in het geding. Recent werden er in dat kader zelfs kamervragen over Apple gesteld. Hoe doet Apple het als je vergelijkt met Google en Facebook? Morgen gaat iAd live, gaat Apple het met haar advertentieplatform wellicht weer op z’n eigen unieke manier doen?

Google verdient z’n geld met advertenties. Veel mensen denken dat het bij Google over een zoekmachine gaat maar dat is niet zo, het gaat puur om advertenties. Om er voor te zorgen dat bedrijven voor die advertenties betalen moet Google zorgen dat consumenten naar de plaats komen waar die advertenties staan. Bij Google doen ze dat met een geweldige zoekmachine, Gmail, Google Docs, Android, et cetera. Google verdient ontzettend veel geld met advertenties en daarmee betalen ze de ontwikkeling van al die nieuwe producten.

Bij de Google zoekmachine gebruiken ze (net als bij Bing en Yahoo overigens) jouw zoekhistorie en jouw globale locatie om de zoekresultaten te verbeteren. Een voorbeeld: Als je eerst zoekt naar Lindsay Lohan en Megan Fox en vervolgens naar ‘Paris’ dan ben je waarschijnlijk op zoek naar Paris Hilton en niet naar toeristische informatie. Een ander voorbeeld: Zoek je met een Nederlands IP-adres naar ‘CDA’ dan zoek je naar een politieke partij, doe je hetzelfde in Silicon Valley dan ben je wellicht meer op zoek naar de ‘California Dental Assocation’. Op de pagina met het zoekresultaat staan dan ook weer (aan het zoekresultaat) gerelateerde advertenties. Met deze ‘service’ is op zich niets mis, sterker, het is best handig. Apple wil met iAd zelfs nog een stapje verder gaan, ze willen de advertenties afstemmen op jouw exacte, met de GPS bepaalde, locatie. Een advertentie voor een film zou je op die manier vergezeld kunnen laten gaan van een lijstje met bioscopen in de buurt. Of andersom, als de film helemaal niet bij jou in de buurt draait kan Apple beter een andere advertentie laten zien. Je zou het ook nog verder kunnen verfijnen, door bijvoorbeeld een advertentie te maken die zich alleen richt op bezoekers van een bepaald festival of iets dergelijks.

Toen Google net begon werd er moeilijk gedaan over de aangepaste advertenties, mensen moesten daar aan wennen. Men wilde terecht weten hoe het met de privacy zat. Zeker toen de advertenties werden afgestemd op de inhoud van de privé e-mails in Gmail was dat wederom even wennen. Daarmee wil ik aangeven dan onze kijk op privacy voortdurend verandert. Ik wil daarmee niet aangeven dat we daarom niet op onze privacy moeten letten, want dat moet wel, het is alleen geen eenvoudige materie.

Facebook gaat een stap verder dan Google. Facebook weet wat ik leuk vind, weet wie mijn vrienden zijn en weet ook wat zij leuk vinden. En dat vind ik waarschijnlijk dan ook leuk. De uitdaging voor Facebook is die ‘social graph’ (zoals ze het zelf noemen) zo veel mogelijk uit te nutten en vervolgens ook een keer winst te maken. Maar Facebook loopt keer op keer tegen een privacy probleem op. Steeds als Facebook z’n voorwaarden verruimt gaat een groot deel van de gebruikers uit z’n dak. Soms verandert Facebook het weer terug, soms ook niet. Het is voor een gewone gebruiker onmogelijk om het allemaal bij te houden. Je zou kunnen zeggen dat Facebook alleen winstgevend kan worden door uit te vinden hoe ze al die privé gegevens kunnen gebruiken zonder dat de gebruikers te veel gaan klagen. Ze proberen gewoon steeds weer iets anders. Als je naar de ontwikkeling van Facebook kijkt dan lijkt het er op dat veel gebruikers steeds ruimer gaan denken over het gebruik van hun gegevens. Ik vraag me af of dat een goede ontwikkeling is.

Als Apple slim is zal ze het mijnenveld van de privacy problemen laten opruimen door bedrijven als Facebook en Google. Apple kan zich dat ook veroorloven, ze hoeft immers niet van advertenties te leven. Apple doet in advertenties voor haar ontwikkelaars die zo extra kunnen verdienen. Apple geeft ook veel van de advertentieopbrengsten aan haar ontwikkelaars, 60%, dat is meer dan Google doet.

Het is misschien een aardig idee, aan de hand van de voorkeuren van de gebruikers advertenties laten zien, maar fijne ervaringen heb ik er bepaald niet mee: Facebook voorziet mij aan de hand van de informatie die ik zelf op hun site zet van speciaal op mij gerichte advertenties. (Ik heb het er wel eens met anderen over en die krijgen die advertenties die ik krijg niet.) Facebook ziet dat ik een meer dan gemiddelde interesse heb voor lekker eten. Ik plaats namelijk wel eens een opmerking over wat ik nu weer met veel plezier naar binnen heb gewerkt. Soms doe ik er zelfs een fotootje bij. Verder heb ik in tegenstelling tot de meeste andere Facebook gebruikers niet gespecificeerd of ik onderdeel ben van een relatie met iemand anders. En ze weten hoe oud ik ben. En ik log vaak midden in de nacht in. Dat is echter meestal omdat ik simpelweg in een andere dan de Nederlandse tijdzone zit en niet omdat ik ‘s nachts niet slaap. Het lijkt er nu op dat mijn profiel ongeveer zo luidt:

Vrijgezelle man, met overgewicht, zo een van middelbare leeftijd die ‘s nachts alleen achter z’n computer zit en dus blijkbaar hopeloos op zoek is naar een vrouw.

Ik krijg namelijk advertenties voor snel contact met vrouwen, voor afslankmiddelen en zo af en toe word ik er op gewezen dat ik ook iets aan mijn slechte tanden kan laten doen. Geen fijne ‘user experience’. En dan druk ik mezelf nog mild uit. Ik wil geen plaatjes van rottende tanden zien. En ook niet van dikke buiken die onder een shirtje uitsteken. Steve Jobs vindt nu juist die user experience erg belangrijk. Apple moet goed opletten het bij haar gebruikers niet zo ongelooflijk te verstieren als Facebook bij mij heeft gedaan. De schade voor Apple zou enorm zijn als ze dat deden, ze hebben daar echt iets te verliezen.

Apple loopt meer risico’s. Afgelopen augustus was er een rel rond de manier waarop Pinch Media gegevens verzamelde over iPhone gebruikers. Ontwikkelaars kunnen bij Pinch Media een account aanmaken, wat code downloaden, deze code integreren in hun apps en vervolgens krijgen ze allerlei (vaak nuttige!) overzichten over hun gebruikers: wat voor iPhone/iPad/iPod touch ze hebben, welke versie van het iOS ze gebruiken, waar ze zich bevinden, enzovoort. Op een gegeven moment bleek Pinch Media ook het geslacht van veel gebruikers te weten. Dat achterhaalden ze via de Facebook accounts van die gebruikers zonder dat die gebruikers dat wisten. Pinch Media had veel meer gegevens uit die Facebook accounts kunnen halen. Een gebruiker moet gewoon altijd weten waar hij aan toe is! Dat was hier bepaald niet het geval. Iemand die zich afvraagt waarom een bepaalde app om de locatie vraagt terwijl die locatie in de app verder niet gebruikt wordt weet nu ook hoe dat komt: Een bedrijf als Pinch Media is daar, samen met de ontwikkelaar van de app, verantwoordelijk voor. Iedere ontwikkelaar kan onzorgvuldig omgaan met privé gegevens. Zo zie je maar, dat Apple alle apps eerst bekijkt voordat ze via iTunes verkocht worden heeft voor- en nadelen. Vanuit privacy oogpunt is het een goed idee als Google dat met de Android Market ook zou doen.

Apple runt iAd niet alleen zelf, in plaats van dat aan anderen over te laten, om op de privacy-ervaring van haar gebruikers te kunnen letten. (Of Apple dat ook goed zal doen is een kwestie van afwachten.) De ‘user experience’ van de huidige advertenties is gewoon ook niet goed: als je op een advertentie klikt verlaat je de app, hetgeen jij waarschijnlijk en de maker van de app zeker niet wil. Vervolgens wordt Safari gestart. Daarnaast zien de advertenties er niet uit en is het helemaal niet leuk, zowel de advertentie zelf niet als wat er na het klikken in Safari gebeurt. Als je al die risico’s met advertenties op een rij zet is het helemaal niet verbazingwekkend dat Apple vooralsnog alleen zelf de iAd-advertenties maakt. Voorlopig geen SDK voor het maken van iAd advertenties. Apple wil haar hoge standaard voor ‘user experience’ ook op advertenties toepassen, wie weet verdienen de adverteerders en de ontwikkelaars op die manier nog wel meer ook. En het zou helemaal aardig zijn als wij gebruikers de advertenties ook echt vanuit ieder opzicht zullen waarderen.