Apple fans als we allemaal zijn cruisen we met een comfortabel vooruitzicht de tweede helft van 2014 in: nieuwe iPhones en mogelijk een iPad RAM-upgrade (eindelijk naar 2 Gb?) in september/oktober, en vlak voor kerst waarschijnlijk een iWatch/iBand voor in de sok.

Beleggers zien het sinds begin dit jaar ook helemaal zitten: het aandeel Apple moest worden ‘opgeknipt’ om te voorkomen dat het onbetaalbaar duur zou worden, zo sterk was het gestegen. Het bedrijf ziet de toekomst met vertrouwen tegemoet, en de meeste klanten ook. Maar Apple is kwetsbaar: in tegenstelling tot het veel ‘saaiere’ Microsoft is het bedrijf wel een devices maar niet echt een services speler, en dus hobbelt het van blockbuster naar blockbuster (iPod > iPhone > iPad).

Iemand die zich afvroeg waarom BlackBerry niet allang failliet is? Hier is hier antwoord: de zakelijke markt. Tijd voor een wat meer solide, continue cashflow, moet Tim Cook gedacht hebben: we keren terug naar het bedrijfsleven. En toen was daar…International Business Machines (IBM), ofwel: Big Blue.

Microsoft keert terug naar haar roots Op de Microsoft Worldwide Partner Conference (WPC) – een jaarlijks samenzijn waar Microsoft en haar belangrijkste resellers met elkaar netwerken en Microsoft’s roadmap en laatste innovaties worden doorgenomen – ging eerder deze week twee keer een schok door de zaal: Microsoft brengt geen Surface Mini uit en gaat snijden in haar hardware-aanbod, de Nokia Lumia consumententelefoons en -tablets uitgezonderd. Twee jaar nadat Steve Ballmer Microsoft met de introductie van de Surface Microsoft omdoopte in een devices en services company keert het bedrijf terug naar waar het goed in is en wordt Microsoft volgens de nieuwe CEO, Satya Nadella, omgedoopt in een productivity company.

En terloops werd er ook nog even bekend gemaakt dat 18.000 mensen hun baan gaan verliezen, voor een groot deel ex-Nokia employees. Beleggers vonden het geweldig en het aandeel Microsoft schoot omhoog. Microsoft gaat zich dus concentreren op de Office-productiviteitssoftware, Windows en haar Enterprise solutions (waaronder Exchange en Intune, haar device management suite) en Azure. Azure is de krachtige cloudsynchronisatie- en opslagdienst waar volgens geruchten ook Apple gebruik van maakt om haar eigen iCloud na het falen van .mac en MobileMe nu eindelijk tot een succes te maken. Hoe succesvol en lucratief Microsoft’s continue geldstroom vanuit het bedrijfsleven ook moge zijn: met Windows Phone OS en de Surface tablets kan het bedrijf nog altijd geen potten breken in het mobiele zakelijke segment. Apple’s iOS apparaten domineren deze sector met een aandeel van 97% (iPhone) en 98% (iPad) van de Fortune-500 bedrijven. En als klap op de vuurpijl was daar ineens het nieuws: Apple en IBM gaan een langdurig partnerschap in de zakelijke markt. Microsofts markt.

Apple en de zakelijke markt: kicking and screaming Dit mag gerust een opmerkelijke, maar ook niet geheel onlogische stap heten. De forse aantallen iPhones en iPads zijn heus niet allemaal door systeembeheerders en IT-afdelingen van al deze bedrijven aangeschaft en onder medewerkers uitgedeeld, maar langs een andere route de sector binnengeslopen: gebruikers hebben ze zelf meegenomen. Sinds 2007 heeft de bring your own device (BYOD) beweging ervoor gezorgd dat de traditionele Blackberry meer en meer ingeruild werd voor Apple-apparaten.

Android heeft daar minder van geprofiteerd dan Apple. Ondanks goedbedoelde pogingen van Samsung om de beveiliging van Android-toestellen naar een hoger plan te tillen middels haar ‘Knox-securityplatform‘ is Android op de zakelijke markt nooit het succes geworden dat iOS nu is. Knox was goed doordacht: de gegevens van de gebruikers op de Samsung-apparaten bestonden uit een afgescheiden zakelijk deel en een privé deel. Daar worden systeembeheerder verantwoordelijk voor Mobile Device Management (MDM) – het op afstand installeren, beheren en monitoren van zakelijke toestellen van eindgebruikers – in eerste instantie vrolijk van. Maar ondanks de omarming van Knox door Google – Knox wordt ingebouwd in de volgende release van het OS – mocht het niet baten: Samsung levert geen MDM software en de apparaten waren niet compatible met de MDM-applicaties van Microsoft. Wel met die van Google, maar dat wordt door de grote bedrijven geweerd. Knox is nog steeds geen succes en Google Apps – de voordelige, goeddeels online beschikbare – kantooroplossingen van Google worden door de multinationals niet serieus genomen. Microsoft is de standaard.

Apple heeft al sinds iPhone OS 2 (ja, je leest het goed) MDM-ondersteuning en Exchange-support ingebouwd in haar apparaten en heeft security tot een speerpunt verheven. Met succes. Tegelijkertijd draaide het bedrijf in 2011 xServe en OS X Server – haar eigen rack-mountable servers respectievelijk de aparte server–versie van OS 10.6 Snow Leopard – de nek om. Apple’s zakelijke software bestaan sinds die tijd uit een add-on pakket voor OS X, te koop in de App Store voor het luttele bedrag van €17,99, en het bijbehorende Workgroup Manager 10.9 dat gratis wordt aangeboden via de Apple support page.

Leuk voor het MKB, maar daar houdt het op. Google – een fervente zakelijke Mac-gebruiker met een leger van ruim 40.000 iMacs, Mac Mini’s en Mac Pro’s  – moest noodgedwongen haar eigen enterprise management tools ontwikkelen; op Apple hoefde het bedrijf niet te rekenen, dus ging het bedrijf zelf maar aan de slag. Het moge duidelijk zijn: net als de manier waarop Apple door het  ‘toevallige’ succes van haar iOS games een bedreiging vormt voor Nintendo maar eigenlijk geen fabrikant van consoles wil zijn, op dezelfde wijze vindt Apple het geweldig als gebruikers (systeembeheerders en medewerkers) haar apparaten omarmen, zolang het maar geen hoogwaardige internetdiensten hoeft te leveren. Meer devices dan services dus, zeker als je iCloud – geen 100% native Apple dienst dus – even niet meetelt.

Taligent, Kaleida, OpenDoc en PowerPC: een stukje Apple-IBM-geschiedenis Apple en IBM kennen elkaar. Nog voordat Apple en Microsoft elkaar in de haren vlogen omdat Steve Jobs Bill Gates betichtte van diefstal van het grafische besturingssysteem van de Macintosh, was IBM de grote vijand. IBM was min of meer onbedoeld de grootste speler in personal computer-verkopen aan consumenten geworden, dus werd de marketingcampagne voor de Macintosh in 1984 gericht tegen ‘Big Blue’. Een jaar later werd Steve Jobs ontslagen en richtte hij NeXT op: een computerplatform gericht op het onderwijs en de zakelijke sector.

In 1988 begonnen Apple-engineers met nadenken over een radicale overhaul van het net gelanceerde System 6, genaamd project Pink: een object-georiënteerd OS gebaseerd op C++ met een nieuwe microkernel, en een nieuwe GUI die toch de vertrouwde look and feel van de bestaande Mac had. Daarbij: bestaande Mac apps zouden gewoon draaien door emulatie van System 7 (1991). Probleem: hoe geavanceerd Pink ook was, het vereiste behoorlijk veel – en in die tijd nog peperduur – RAM-geheugen. Pink werd door een turf war van verschillende teams binnen Apple niet op de markt gebracht, en in 1992 trad Apple toe tot de AIM-alliantie met IBM en Motorola om een nieuwe processorarchitectuur te ontwikkelen: de IBM PowerPC die toekomstige Macs zou aandrijven. IBM had een krachtig OS nodig voor haar grote, zakelijke computers en voor dit doel werd project Pink omgedoopt in Taligent en losgemaakt van Apple om als concurrent van Steve Jobs’ NeXTSTEP OS en Microsoft’s Cairo te dienen. In 1994 trad hardware-gigant HP toe tot het Taligent partnerschap maar in 1995 kwamen met de introductie van Windows 95 de ‘OS wars’ tot een einde. Was Taligent wel het antwoord voor Apple en IBM?

Nee. Apple had alle interesse in het project verloren maar nog steeds geen vervanger van System 7 gevonden, en haar eigen parallel ontwikkelde project Copland was simpelweg niet klaar. HP zat financieel in zwaar weer en IBM besloot zich voor de consumenten-pc’s te richten op OS/2 Warp. Tot overmaat van ramp overleed de CEO van Taligent, Dick Guarino (ex-HP) tijdens het hardlopen aan een hartaanval en dat was dat. In 1998 werd het personeel van Taligent overgenomen door IBM en het bedrijf opgedoekt. En andere gelijktijdige joint-venture tussen Apple en IBM, Kaleida Labs, dat een multi-platform set-top box op basis van QuickTime  – de Kaleida Media Player – tot een succes moest maken, was toen al ruim twee jaar failliet. OpenDoc, een gedeelde kantoor-documentenstandaard (tekst, spreadsheets en (3D!)-presentaties) die gezamenlijk gelanceerd werd op IBM’s OS/2 en Apple’s System 7.5 kwam er uiteindelijk alleen voor IBM. In 1997 keerde Steve Jobs terug naar Apple, en één van zijn eerste officiële daden als CEO was het bijna letterlijk ‘afschieten‘ van OpenDoc. Bleef over het enige succesverhaal van de Apple-IBM-Motorola alliantie: de IBM PowerPC processor. Van 1994 tot 2006 dreef deze processor met succes alle Macintosh computers aan, en ook nadat deze processor door Apple werd ingeruild voor de goedkopere en sneller geüpdatete Intel Core processors, bleef de PowerPC architectuur voortleven in de Microsoft Xbox, Sony PlayStation 3 en Nintendo Wii.

Hoe verging het met de verstandhouding met andere partners van Apple in het verleden? Het antwoord: wisselend. In de regel geldt: ze worden na een tijdje jaloers, en gaan zich met Apple’s core business bemoeien waarna Apple zich terugtrekt. Voorbeelden: Google was een gedroomde softwarepartner (denk o.a. aan Google Maps) totdat het Android kocht en doorontwikkelde. Samsung maakte degelijke, betaalbare hardware voor ‘onder de motorkap’ van Apple’s apparatuur. Zo lang de Koreanen zelf ‘domme’ feature phones naast de iPhone bleven maken, vond Apple het best. Maar toen Samsung de iPhone ging imiteren, was Apple er klaar me. Nu, zeven jaar later heeft Apple zich pas voor het grootste deel teruggetrokken uit de Samsung alliantie, bijv. door de nieuwe A8-processor bij TSMC te laten ‘bakken’ in plaats van in Seoul. Maar IBM heeft deze ambities niet, dus zit het met deze alliantie waarschijnlijk wel snor. Het bedrijf zelf verkocht haar consumenten hardwaredivisie (de onverwoestbare ThinkPad laptops) in 2005 aan Lenovo, en deed recenter ook haar serverdivisie van de hand. En met het vertrek van Apple uit de AIM-alliantie in 2006 kwam de samenwerking tussen Apple en IBM tot een eind. Tot deze week.

Love is in the air Je hoeft geen gedragspsycholoog te zijn om te zien dat Apple CEO Tim Cook en IBM chairman, president & CEO Ginni Rometty elkaar helemaal hebben gevonden. “Apple is the gold standard for consumers,” zei Rometty tijdens het interview. Niet alleen is er kort lichamelijk contact tussen de twee tijdens hun interview met CNBC, de twee CEO’s passen bij elkaar als de puzzelstukjes die Apple & IBM zijn: perfect. Afgezien van het feit dat Cook waarschijnlijk niet op vrouwen valt, iets wat mogelijk wel heeft bijgedragen in het vormen van de klik.

Maar genoeg roddelpraat. Er zit geen overlap tussen beide bedrijven en ze vullen elkaar naadloos aan. Daarbij lijken ze qua corporate culture sterk op elkaar: zowel Apple als IBM behoren tot de groenste bedrijven in de sector – makkelijk voor IBM maar een stuk lastiger voor Apple – en in de omgang met medewerkers van een andere seksuele oriëntatie, geslacht, geloof of ras zijn beide bedrijven toonaangevend. Daar komt bij: Tim Cook (ex-Compaq, ex-IBM) – in de hoedanigheid als voormalig chief operations officer (COO) van Apple – spreekt het corporate taaltje foutloos. Apple heeft IBM nodig om haar vuile werk op te knappen: IBM – tegenwoordig een één van de grootste IT-consultancybedrijven uit het rijtje Oracle en SAP – heeft een leger van 100.000 adviseurs klaarstaan om in de zorg, luchtvaart, overheden, transport, verzekeren & bankieren en telecommunicatiesectoren Apple’s iOS apparaten aan de man te brengen, want met de Fortune500 bedrijven alléén is Apple er nog niet.

Om te beginnen gaat IBM meer dan 100 sector-specifieke iOS-apps voor Apple ontwikkelen, te beginnen dit najaar. Daarnaast gaat IBM haar MobileFirst platform voor iOS uitrollen over haar klanten: dit is een alles-in-één services oplossing die Apple niet heeft, en ook maar beter niet zelf moet willen ontwikkelen: cloudopslag, Big Data analytics, workflow, MDM, beveiliging: het zit er allemaal in. Probleempje: deze diensten bestaan voor een deel nog niet en zijn ook dit jaar nog niet te verwachten. Als hij slim is snijdt Cook de banden met Microsoft niet meteen – of misschien wel helemaal nooit – door; IBM is nog geen grote speler van naam in de cloud-opslag en gelukkig zijn alle iOS apparaten compatible met Microsoft’s cloud en MDM-oplossingen – in de zakelijke sector spreken ze graag van oplossingen of solutions – want IBM is zo groen als gras wanneer het op het leveren van deze diensten aankomt. Eén blik op de aanhef van de Wikipedia-pagina over IBM’s clouddiensten leert dat het bedrijf zich hier mooier voordoet dan het is: “This article appears to be written like an advertisement”, en; “This article relies largely or entirely opon a single source.” We kunnen wel raden hoe dit zit. Als Cook verstandig is – en  dat is ‘ie – heeft hij een goede prijs gekregen voor het ‘leergeld’ dat IBM de komende jaren gaat betalen, want IBM is duidelijk de onderliggende partij in deze overeenkomst.

Daarom klonk het Reuters-persbericht van twee dagen geleden ook zo éénzijdig: “International Business Machines Corp will partner exclusively with Apple Inc. to sell iPhones and iPads loaded with applications geared at enterprise clients this fall, the company announced on Tuesday.”  Direct bekruipt je het gevoel: ‘ja….en wat wint IBM hier zelf bij?’ Het antwoord: de gelegenheid om de hele trits grotere en kleinere bedrijven die het bedrijf de afgelopen jaren overnam, aan elkaar te rijgen en hun diensten samen te voegen tot een eigen aanbod. Daar zijn dan wel weer servers voor nodig, want ook al willen veel bedrijven hun servers graag ‘on prem(ises)’ houden, een deel van de dataverwerking, -analyse en -opslag zal bij IBM zelf moeten gebeuren. IBM gaat daarnaast exclusief AppleCare for Enterprise aanbieden, wat er voor zorgt dat gebruikers met problemen met hun iOS apparaat voor simpele problemen aanvankelijk laagdrempelig bij IBM terechtkunnen, en alle apparaten kunnen via IBM geleased worden. Zolang er maar betaald wordt.

iOS als springplank voor OS X? Je vraagt je af of een succesvolle penetratie van de zakelijke met iOS-powered mobile business devices de weg kan voorbereiden voor OS X en iMacs – of bMacs: analoog aan de eMacs voor het onderwijs uit 2002 – in het kantoor. Het hangt er een beetje vanaf hoe je telt, maar Apple heeft vier pogingen ondernomen om tot de zakelijke sector door te dringen, waarvan er twee redelijk zijn gelukt. Achtereenvolgens waren dit de Apple II (een hit), de Apple III (een flop), de Lisa (een flop), de Macintosh XL (eigenlijk een omgebouwde en afgeprijsde Lisa, uiteindelijk redelijk succesvol). En als je de NeXT computers van Steve Jobs meetelt (flop), zijn het er anderhalf uit vijf. Geen fraaie score.

Probleem is natuurlijk dat het bedrijfsleven niet zit te wachten op het moordende updateregime van Apple voor haar OS, maar het is aan hen zelf om al dan niet in te stappen bij iedere nieuwe versie van OS X of XI, dan wel er een eigen updateritme op na te houden. Bovendien: de houdbaarheid van zowel OS X als de Macs is groot: OS 10.6 Snow Leopard is vijf jaar na dato nog gewoon in de App Store verkrijgbaar en een gemiddelde Intel Core2Duo MacBook Pro draait nog probleemloos OS 10.9 Mavericks. Vijf jaar is in Apple-termen een eeuwigheid, maar in de zakelijke sector een hele normale investeringsronde. OS X zelf is het probleem niet: de UNIX architectuur is solide en bewezen, komt ook zonder virus/malwarescanner niet krakend tot stilstand als zombie-pc.

Daarnaast is OS X geavanceerd (op het zichzelf corrumperende bestandssysteem HFS+ na dan) en gemakkelijk te bedienen door een brede groep gebruikers. Twee problemen staan een succesvolle herlancering van OS X in de zakelijke sector echter in de weg: het gebrek aan zakelijke apps en de iMac zelf, want die is te duur omdat deze wordt gemaakt van kostbare materialen: glas en aluminium. Op de hardware in de iMacs is – op de relatief zwakke videokaarten na dan – doorgaans evenmin bezuinigd. Apple zou kunnen terugvallen op plastic, mits ze het stijlvol doet en dit heeft het bedrijf bewezen in het verleden. Maar dan nog: de winstmarges op hardware in de zakelijke sector zijn flinterdun, reden waarom IBM juist uit de productie van pc’s is gestapt, waarom Dell wankelde en HP, Lenovo, Acer en Asus om de grijpstuivers vechten. Apple doet het niet echt slecht met de iMac, maar is nou niet bepaald een grote speler.

Het grote geld wordt echter verdiend aan zaken waar Apple niet goed in is, of helemaal niet levert: jarenlange ondersteuningscontracten, cloud- en serverdiensten en MDM software. Microsoft is hier de grootste en mogelijk de sterkste speler in, reden waarom Apple mag hopen dat Microsoft haar nieuwe taak als productivity company serieus neemt, en snel een volwaardige nieuwe versie van Office naar de Mac brengt, want denk maar niet dat IBM Bootcamp op de zakelijke iMacs gaat installeren voor Apple. De ultieme straf voor zakelijke Apple-IBM klanten die op zoek zijn naar een non-Microsoft pakket met Office-applicaties is namelijk dat ze het met IBM’s eigen multiplatform Lotus moeten werken, want dat is een verschrikking. Dat is een probleem omdat veel makers van productiviteitssoftware en andere grootschalige zakelijke softwareproducten OS X de afgelopen decennia links hebben laten liggen. Voor de mensen in de creatieve sector – Apple’s ‘thuismarkt’ – is er nog genoeg keuze, maar daarbuiten wordt het al snel stil. Een ziekenhuis dat zich op OS X wil storten, wordt wat meewarig aangekeken.

IBM als kruiwagen, Apple als proefkonijn Het moet nog maar blijken of de Apple-IBM alliantie succesvol gaat worden, want het is op voorhand niet te voorspellen. Met het zakelijk lanceren van iOS alléén speelt Apple op safe, want hoe ver het bedrijf op eigen kracht is gekomen is diep indrukwekkend. Wil het ook de Mac en OS X naar de zakelijke markt brengen, dan komt daar nog wat meer bij kijken, maar of het bedrijf deze intenties heeft is vooralsnog onduidelijk. Siri zou baat kunnen hebben bij de patenten, kennis en ervaring van IBM met de kunstmatige intelligentie van IBM’s supercomputer Watson, maar voorlopig is het oordeel over de samenwerking hangende en krijgen ze het voordeel van de twijfel.

Wat in elk geval positief is over de aanwezigheid van Apple in de zakelijke sector, is het feit dat het bedieningsgemak van zakelijke iOS-apparaten positief afstralen op medewerkers die privé nog op een ander platform zitten. Op Android bijvoorbeeld, want de samenwerkingsovereenkomst is niet primair tegen Microsoft gericht – Apple heeft Microsoft veel te hard nodig – maar tegen Google. En tegen BlackBerry. Wanneer houdt die zwanenzang eens op? Dat kan alleen met een overtuigend tegenoffensief. Het worden interessante jaren voor Apple-watchers, zoveel is zeker.

Gebruik je zelf zakelijke software en op welk platform is dat en welke programma’s betreft het? Weet je met welke fabrikant (Dell, HP, anders…) jouw werkgever in zee is gegaan en ben je tevreden over het gebodene? Welke zakelijke programma’s mis je het meest op OS X en iOS? Heb je een zakelijke iPhone of ander toestel en hoe ervaar je – indien van toepassing – de Exchange-integratie en MDM-ondersteuning? Hoe zie jij de verstandhouding met Microsoft in de toekomst? En zit jij te wachten op een nieuwe versie van Office for Mac? Of toch liever iets anders? Hoe zie jij een eventuele bMac voor je? Vind je dit een hachelijk avontuur met grote risico’s of moet Apple zich met volle overgave op de zakelijke markt storten? Hoe kijk jij tegen IBM aan? Denk je dat IBM tegen haar taak is opgewassen, of ben je van mening dat Apple deze diensten beter zelf kan ontwikkelen? Laat het ons weten!