Dit is het eerste deel van een tweedelig artikel over Twitter. In het eerste deel bekijken we wat Twitter inhoudt, en vooral waarom de meningen over het nut van deze service zo verdeeld zijn. In het tweede artikel gaan we vervolgens verder in op nieuwe Twitter-functies en het gebruik ervan op de iPhone.

Twitter lijkt de meeste Internetgebruikers nog steeds in twee kampen te verdelen: zij die de dienst omarmt hebben als vast onderdeel van hun online activiteiten, en zij die absoluut niet begrijpen wat er nu zo leuk is aan het sturen van in hun ogen zinloze berichtjes van 140 tekens. Het blijkt erg moeilijk te zijn om één van beide groepen te overtuigen van het gelijk van de ander. De meningen over Twitter zijn scherp en standvastig. Ondertussen breidt de Twitter-service zich continu uit met steeds weer nieuwe functies, die bedoeld zijn voor het beter stroomlijnen van de gebruikerservaring en nieuwe gebruiksmogelijkheden aan de dienst toevoegen.

In dit artikel proberen we te bekijken wat de relevantie van Twitter is voor Internetgebruikers. We nemen de verschillende meningen onder de loep en bekijken hoe Twitter zich verhoud tot andere diensten als Hyves.

Het beeld van Twitter

Bij de meeste niet-Twitter gebruikers bestaat het beeld dat de dienst uitsluitend bedoeld is om van minuut tot minuut allerlei triviale bezigheden uit je dagelijks leven met het publiek te delen. Vaak hoor je deze groep verzuchten dat ze “totaal geen behoefte hebben” aan het “constant willen weten wat een ander doet”. “Saai”, “zinloos” en “tijdverspilling” zijn kwalificaties die vaak gebruikt worden door deze mensen, die niet zelden zonder enige hands-on ervaring met Twitter menen zich een genuanceerd oordeel te kunnen vormen. (Lees bijvoorbeeld maar eens de reacties onder een artikel van afgelopen weekend waarin bekend werd gemaakt dat Twitter door Onze Taal is uitgeroepen tot woord van het jaar, iets wat op zich zelf overigens discutabel is).

Toch lijkt het niet zo vreemd dat buitenstaanders dit beeld van Twitter hebben. Tot voorkort was de vraag die Twitter stelde bij het venster waarin het bericht getypt kan worden: “What are you doing?”. Je beperken tot het beantwoorden van deze vraag zou inderdaad een nogal gelimiteerd gebruik opleveren. De meeste gebruikers voelden zich hier echter niet toe verplicht, getuigende het grote aantal verschillende manieren waarop Twitter wordt ingezet. Toch hebben de mannen en vrouwen van Twitter zich nog eens achter de oren gekrabt over de formulering, die dan ook enkele weken geleden is veranderd in het meer passende “What’s happening?”.

Waarvoor wordt Twitter gebruikt?

De basis achter het concept van Twitter is de meeste mensen wel bekend. Je stuurt berichtjes met een lengte van maximaal 140 tekens die kunnen worden gelezen door de mensen die jou volgen, en op jouw beurt kun jij de berichten lezen van de mensen die je zelf volgt. In een notendop is dat de basis van Twitter.

Maar welke berichten moet je dan sturen? Het mooie van Twitter is dat dit iedere gebruiker geheel vrij staat. Zo kun je inderdaad schrijven dat je naar de supermarkt bent geweest, en dat je de kat door het kattenluikje hebt horen binnenkomen, maar vaak zullen dit soort berichten zowel de schrijver als het lezende publiek snel gaan vervelen. Mijn Twittergebruik kenmerkt zich bijvoorbeeld het beste door als uitgangsvraag niet te stellen “What’s happening?”, maar eerder “What’s on your mind?”. Dit verbreedt het aantal onderwerpen waarover getweet kan worden drastisch. Verreweg de meeste van mijn tweets zijn commentaren op zaken die mij interesseren (zoals alles op het gebied van Apple en consumentenelectronica, ontwikkelingen in de gedrukte en audiovisuele media, en af en toe een politieke uitspatting). Regelmatig verwijs ik hierbij naar een online artikel of een TV-programma. Maar uiteraard maak ik ook melding van opmerkelijke zaken die ik op straat tegenkom (ik heb bijvoorbeeld een voorkeur voor rare teksten op bordjes), of leuke voorvallen die ik de moeite vind om met anderen te delen.

Belangrijk hierbij is dat er twee manieren zijn om Twitter-berichten te lezen. Naast het volgen van een vast aantal personen is het ook mogelijk om te zoeken op woorden die in een tweet voorkomen. Direct verschijnen dan de tweets in beeld die over het betreffende onderwerp gaan. Ideaal in situaties waarin actualiteit een grote rol speelt (van politieke ontwikkelingen tot voetbalwedstrijden), maar het is bijvoorbeeld ook geschikt voor het volgen van zaken die gewoon je interesse hebben. De meeste Twitter-programma’s bieden de mogelijkheid om een permanent aantal steekwoorden constant in de gaten te houden, zodat je altijd van de voor jou relevante tweets op de hoogte wordt gebracht.

Basiskenmerken van Twitter

Er zijn een aantal kenmerken van Twitter die de dienst onderscheiden van andere Internetfenomenen.

Real-time Een van de grote krachten van Twitter is het gegeven dat alles zich real-time afspeelt. Wat je nú post, staat nú op Twitter. Dit geeft een extra dimensie aan het lezen van tweets: je weet dat de schrijvende partij het bericht zojuist geplaatst heeft. Dit maakt het mogelijk om snel op actuele zaken in te spelen, of om te reageren op wat iemand schrijft.

Geen specifieke ontvanger De algemene Twitter-berichten die je het Internet opstuurt zijn niet gericht aan één specifiek persoon of een groep personen. Een e-mail wordt altijd persoonlijk geadresseerd, waardoor de verzendende partij altijd moet bedenken of de ontvanger wel in de boodschap geinteresseerd is (en hij zal dus een zorgvuldige afweging moeten maken bij het kiezen van de ontvangers). De ontvangende partij zich altijd afvragen waarom juist hij of zij dit bericht krijgt. Vaak zal de ontvangende partij zich ook verplicht voelen om op het bericht te moeten reageren. Op Twitter kun je je hart luchten zonder gehinderd te worden door deze vragen. De drempel om een gedachte of verwijzing te delen zal dus een stuk lager zijn. De ontvangers op hun beurt, in dit geval dus de “followers” van een bepaalde Twitter-gebruiker, zullen de berichten die hen niet interesseren gewoon overslaan. Het is niet nodig om op het bericht te reageren.

Bondigheid Twitter-berichten kunnen een maximale lengte hebben van 140 tekens. Dit dwingt de zender dus tot het creatief formuleren van zijn boodschap, en zorgt ervoor dat de tweets behapbaar blijven voor de lezers. Die lezers kunnen tijdens hun werkzaamheden op de computer snel notie nemen van het berichtje, omdat de tijd om het te lezen verwaarloosbaar is, en er geen actie behoeft. E-mails vergen tijd om te worden gelezen, en vaak zal de gebruiker dit moment uitstellen tot hiervoor voldoende tijd kan worden vrijgemaakt. En mocht een Twitter-berichtje niet volstaan voor het verkondigen van een boodschap, dan kan er altijd nog naar de persoonlijke blog of webpagina verwezen worden. Voor lange redenvoeringen is Twitter niet bedoeld.

Twitter versus Hyves

Kenmerkend voor Twitter is de nadruk op taal en het geschreven woord. Uiteraard is het mogelijk om een link op te nemen naar een website of een foto, maar de meeste aandacht gaat uit naar het kort, bondig en -afhankelijk van je lezerspubliek- boeiend verwoorden van je gedachten. Voornamelijk jonge gebruikers lijkt dit af te stoten. Het ligt voor de hand om een verband te zoeken in alternatieve communicatiemiddelen die deze doelgroep meer aanspreken. Zo wordt instant messaging (“MSN”) veelvuldig gebruikt voor 1-op-1 communicatie, en zijn sociale netwerken als Hyves razendpopulair. Bij die laatste lijkt een eigen cultuur te zijn ontstaan waarbij iemands status wordt afgemeten aan het aantal “vrienden” dat hij of zij heeft. Omdat het “vriend worden” op Hyves nauwelijks gevolgen heeft voor de gebruikerservaring van die site, en de meeste jongeren niet te beroerd zijn om elkaar in dezen te helpen, lopen de vrienden-aantallen niet zelden in de honderden.

Op Twitter speelt dit minder, al zou een parallel getrokken kunnen worden met aantal “followers” van een Twitter-gebruiker. De keuze om iemand te volgen zal echter meer overwogen worden gemaakt, omdat het aantal berichten van personen die je niet echt interesseren anders snel de overhand kan nemen. (Per gevolg kunnen we stellen dat Twitter-gebruikers die ver boven de honderd personen volgen in veel gevallen geautomatiseerde accounts zijn (spam), die uitzijn op een mogelijke “return of the favor”, zodat zij zelf gevolgd worden en zodoende hun reclameberichten onder het oog van de Twitter-gebruiker krijgen). Los hiervan kunnen tweets ook gevonden en gelezen worden door personen die de gebruiker niet volgen door te zoeken op bepaalde sleutelbegrippen, zoals hierboven beschreven.

Bovendien ontbeert Twitter alle toeters-en-bellen waarmee sociale netwerken als Hyves worden uitgerust. Je kunt geen “tik”, “respect” of “niet OK” uitdelen. Er zijn geen smileys of andere iconen. Je kunt geen Flash-spelletjes of videoclips in je profiel embedden. En bovendien kun je jezelf niet etaleren aan de hand van lange lijsten met je “favoriete merken” of het plaatsen van repeterende achtergrondfoto’s waardoor de teksten van de, toch al nauwelijks navigeerbare site, onleesbaar zijn. Je zult het bij Twitter puur moeten hebben van je interessante tekstberichten.

Het belang van Twitter

Zoals gezegd bestaat er een groep mensen met een uitgesproken negatieve houding ten aanzien van Twitter. Affiniteit met Twitter blijkt een persoonlijke zaak. Zo zullen sommige mensen zich sterker aangetrokken voelen tot het idee dat zij hun zegje kunnen doen over alle zaken die ze interesseren, met een potentieel groot bereik. Of geinteresseerd zijn in het lezen van de opmerkingen van vrienden of bekenden, of van mensen die ze bewonderen of interessant vinden. Aan de andere kant staan Internetgebruikers voor wie Twitter minder aansprekelijk is. Misschien omdat hun interesses niet worden vertegenwoordigd (al lijkt die kans klein), of omdat de vorm van communicatie via Twitter hen niet aanstaat, zoals in de hierboven beschreven groep jonge Internetters.

Persoonlijk ben ik van mening dat Twitter een groot gat opvult wat bestond tussen websites en blogs aan de ene kant, en e-mail en instant messaging aan de andere kant. Voor veel mensen is een blog te hoog gegrepen, de meeste zullen geen betogen houden met een omvang die een eigen blog vereisen. Bovendien is een blog een eilandje op het grote wereldwijde web, wat moeilijk door de toevallige passant gevonden zal worden. Een blog is ook minder geschikt om te reageren op anderen die niet zelf op jouw blog actief zijn, laat staan op een nagenoeg onmiddellijke manier. Maar evenzogoed volstaat voor veel mensen niet de gerichte 1-op-1 communicatie via e-mail en chat. Soms omdat ze een bericht niet specifiek aan een bepaald iemand willen richten, of omdat ze de potentiële lezers niet op voorhand kennen.

Twitter lijkt hier de perfecte middenweg te hebben gevonden. Het is bondig, snel, makkelijk in gebruik, vrij van onnodige toeters-en-bellen, real-time, bereikt een potentiëel groot publiek dat gericht naar jouw onderwerpen op zoek is, en is makkelijk te implementeren door ontwikkelaars waardoor er een grote keuze aan Twitter-clients is. En Twitter leent zich perfect voor gebruik op een geavanceerde mobiele telefoon als de iPhone.

In het tweede en afsluitende deel van dit artikel gaan we in op de nieuwe functies die de afgelopen weken aan Twitter zijn toegevoegd, zoals de nieuwe retweet-optie, de Lists en de nieuwe geografische tagging van tweets. We kijken waarom Twitter zich zo makkelijk leent voor een grote verscheidenheid aan iPhone-apps, en waarom geo-tagging wel eens heel belangrijk kan worden in de toekomst. Tenslotte nemen we nog enkele, in onze ogen, zwakke plekken van de dienst onder de loep.